Όσοι έχουμε βρεθεί στο ρόλο του Coach γνωρίζουμε ότι πολύ συχνά – στις εναρκτήριες συναντήσεις μας με τους Coachees μας αλλά και αργότερα – απαιτείται να διευκρινίσουμε ότι στο coaching δεν δίνονται συμβουλές από τον Coach στον Coachee και ότι αυτό είναι ένα σημαντικό (αν και όχι το μόνο) σημείο που διαφοροποιεί το coaching από το mentoring ή την συμβουλευτική.
Οι λόγοι που πολλοί από αυτούς που αναζητούν το coaching έχουν αυτή την εσφαλμένη εντύπωση είναι αρκετοί. Ενδεικτικά αναφέρουμε τους παρακάτω:
- Η διαδεδομένη χρήση του όρου ‘Coach’ στον χώρο του αθλητισμού έχει συμβάλει στο να συνδέουμε το coaching με την παροχή συμβουλών.
- Ακόμη και σήμερα, δεκαετίες αφότου η πρακτική του coaching διαδόθηκε στη χώρα μας, δεν έχουμε βρει την κατάλληλη λέξη για να αποδώσουμε σωστά το νόημα του όρου στη γλώσσα μας. Αν δοκιμάζαμε να ρωτήσουμε γνωστούς και συνεργάτες, θα ήταν λογικό να περιμένουμε ότι οι περισσότεροι θα απέδιδαν εσφαλμένα το ‘coaching’ ως καθοδήγηση. Λίγοι μόνο θα το συνέδεαν με τη Σωκρατική μέθοδο και την ‘τέχνη και την επιστήμη’ του να κάνουμε καλές ερωτήσεις που εγείρουν διορατικές απαντήσεις.
- Οι ηγέτες χρησιμοποιούν το coaching εναλλάσσοντάς το με άλλες μεθόδους – και αυτό είναι το επιθυμητό. Επειδή όμως στη ροή της συζήτησης είναι δύσκολο ο ηγέτης να πει, «τώρα σταματάω την ανατροφοδότηση και αρχίζω coaching» ή «τώρα σταματάω το coaching και αρχίζω την καθοδήγηση» τα μέλη της ομάδας δεν συνειδητοποιούν τη διάκριση μεταξύ των μεθόδων, ειδικά αν δεν είναι εξοικειωμένα με τις αρχές του coaching. Παρόλο που ο ηγέτης τους διέθεσε χρόνο και ενέργεια προκειμένου να τους βοηθήσει χρησιμοποιώντας πλήθος μεθόδων και εργαλείων, για τους ίδιους – ελλείψει άλλης ονομασίας – η εμπειρία τους αναφέρεται ως ‘coaching’.
- «Αν ήξερα ήδη τι να κάνω δεν θα ερχόμουν σε εσένα» είναι μια φράση που ακούμε συχνά όταν – με κάθε καλή πρόθεση – επιχειρούμε να προσφέρουμε coaching. Ακούγοντάς το αυτό και επιθυμώντας να δώσουμε αξία σε αυτούς που έρχονται σε εμάς, υποκύπτουμε στην πίεση να ανταποκριθούμε με μία καλή συμβουλή, ακόμη κι αν βαθιά μέσα μας γνωρίζουμε ότι είναι πιο αποτελεσματικό να βρουν οι ίδιοι τη δική τους απάντηση, αλλά και να αναλάβουν την ευθύνη των αποφάσεών τους. Ωστόσο, με αυτόν τον τρόπο, συμβάλουμε άθελά μας στο να διατηρηθεί η προϋπάρχουσα δυσκολία διάκρισης του coaching από την απλή παροχή συμβουλής.
Με ποιο τρόπο το διαχειριζόμαστε:
- Εκπαίδευση – παρόλο που ο χρόνος μας μπορεί να είναι περιορισμένος, έχει σημασία να επενδύουμε μερικά λεπτά προκειμένου να εξηγήσουμε στο μέλος της ομάδας που μας προσεγγίζει για coaching τι ακριβώς είναι και με ποιο τρόπο διαφέρει από άλλες μεθόδους όπως η ανατροφοδότηση, η καθοδήγηση, η συμβουλευτική ή το mentoring.
- Οριοθέτηση και συγκατάθεση – χρειάζεται να οριοθετήσουμε την πρακτική και να πάρουμε τη συγκατάθεση του μέλους της ομάδας μας αναφορικά με αυτό που πρόκειται να γίνει. Πώς θα το κάνουμε αυτό;
«Καταλαβαίνω ότι έχεις έρθει για να πάρεις συμβουλή και έχεις την υπόσχεσή μου ότι όταν βρισκόμαστε υπό πίεση ή σε κρίση θα παίρνεις από εμένα τη συμβουλή ή τη λύση που χρειάζεσαι. Αυτή τη στιγμή όμως σκέφτομαι ότι για τη δική σου ανάπτυξη θα είναι πιο ωφέλιμο να σε υποστηρίξω και να σε ενδυναμώσω προκειμένου να βρεις την απάντηση μόνος σου. Πιστεύω ότι δεν είσαι πια στο σημείο που μπορεί να ήσουν παλιότερα, όπου χρειαζόσουν πιο συχνά έτοιμες λύσεις και απαντήσεις, αλλά ότι μπορείς να αναπτυχθείς και να έχεις μεγαλύτερη αυτονομία και αυτοδυναμία στις εργασίες που αναλαμβάνεις. Τι λες; Συμφωνείς να το δοκιμάσουμε;»
Εφόσον πάρουμε θετική απάντηση σε αυτή την ερώτηση, αυτό που χρειάζεται πλέον από εμάς είναι:
- Εξάσκηση και πειθαρχία – για όλους τους λόγους που αναφέραμε στην αρχή, το να προσφέρουμε coaching μπορεί να είναι μεγαλύτερη πρόκληση από όσο φανταζόμαστε (ακόμη και για έμπειρους ή καλο-εκπαιδευμένους Coaches). Η συμβουλή είναι να προσεγγίζουμε την πρακτική με νοοτροπία ανάπτυξης (growth mindset), με την πεποίθηση επομένως ότι ακόμη και αν κάποιες στιγμές υποκύπτουμε στην πίεση ή στη συνήθεια να δίνουμε συμβουλή, με επιμονή, εξάσκηση και πειθαρχία μπορούμε να επιδιώκουμε να γινόμαστε διαρκώς καλύτεροι στην αποτελεσματική εφαρμογή της μεθόδου.
